Skip to content
A banner containing logos of NFDN, 25th Anniversay and DPI on the left side. Middle part contains National Federation of Disabled Nepal and Nothing About us, Without us. On the right side, there are illustrations of people with different kinds of disabilities.
  • Home
  • AboutExpand
    • About
    • Organization Structure
    • Federal Board Members
    • Provincial Offices
    • Staffs
  • Our WorksExpand
    • General Activities
    • Projects
    • Partners
  • News
  • Resource Library
  • Get InvolvedExpand
    • Support Us
    • Volunteer
  • Vacancy
  • Contact
  • English
    • नेपाली
logo of nfdn

झुल्कँदै आशाका किरण

December 11, 2019

सफलता जीवन जिउने आधार हो । सफलता अधरमा मुस्कान ल्याउने आधार हो । जीवनमा रङ्गीन सपनाहरू सजाउने आधार पनि यही सफलता नै हो । सफलता आखिर सानै किन नहोस्, त्यसले दिने खुसी र सन्तुष्टि अमूल्य हुन्छ । अझ सामाजिक बन्धन र अवरोधलाई तोड्दै प्राप्त गरेको उपलब्धिले पार्ने प्रभाव त झनै पृथक् हुन्छ ।

नेपाली समाजमा आज पनि यस्तो स्थिति छ कि त्यहाँ कसैले कुनै नयाँ काम गर्न खोज्यो भने उसलाई अनेकतरहबाट असफल बनाउन खोजिन्छ । मानिसको अठोट त्यतिबेला दृढ हुन्छ, जुनबेला उसलाई अगाडि बढ्नबाट रोक्न खोजिन्छ । यस किसिमको प्रवृत्ति विशेषगरी अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूले धेरैमात्रमा भोगिरहेका छन् ।

अपाङ्गता, त्यसमाथि महिला पनि हुनाले नेपाली समाजमा आज अपाङ्गता भएका महिलाहरूको स्थिति निकै नाजुक छ । दोहोरो सीमान्तीकरणका कारणले गर्दा आज धेरैजसो अपाङ्गता भएका महिलाहरू मूल प्रवाहमा आउन सकेका छैनन् । केही महिलाले त्यस्ता बन्धनलाई तोड्न सफल भए पनि स्थिति त्यति राम्रो भने हुनसकेको छैन । यहाँनेर म मेरो आफ्नै प्रसङ्गद्वारा केही कुरा प्रष्ट पार्न चाहन्छु ।

म एक सामान्य परिवारमा जन्मिएकी छोरी हुँ । म जन्मजात साङ्ग नै थिएँ । ममा कुनै पनि समस्या थिएन तर दिनहरू हामीले सोचेजसरी अगाडि बढ्न कहाँ सक्छ र ? एक दिनको कुरा हो, म करिब चार वर्षकी थिएँ, काठमाडौँस्थित सामाखुसीमा बाटो काटिरहँदा अचानक म सडक दुर्घटनामा पर्न पुगेँ । मैले मेरो खुट्टा गुमाउनु पर्‌यो । कलिलैमा खुट्टा गुमाउन पुग्दा मेरो बालमष्तिष्कमा कस्तो कुरा खेल्यो भन्ने कुरा त म राम्ररी सम्झन सक्दिँन तर यसले मेरो परिवारमा भने ठूलै चिन्ता निम्त्यायो भन्ने मलाई लाग्छ । यति हुँदाहुँदै पनि उहाँहरूले मलाई कहिल्यै फरक नजरले हेर्नु भएन । अरूलाई जस्तै मलाई पनि सधैँ सहयोग गर्दै जानुभयो । मेरा हरेक इच्छा र काममा मलाई साथ दिनुभयो र त म आज यस स्थितिमा छु ।

बाल्यकालमा मलाई आफ्नो खुट्टा नभए पनि निकै खुसी लाग्थ्यो । वैशाखीकै साहारा लिएर पनि म साथीहरूसँग दौडन सक्थेँ । वर्षा ऋतुमा विद्यालय जाँदा पानी जमेको बाटोहुँदै जानुपर्थ्यो । त्यसबेला मेरा साथीहरू इँटा खोज्दै हिलो पार गर्न खोज्थे तर म भने वैशाखिको सहाराले सजिलै हिलो पार गर्थेँ । कहिले त साथमा साना बहिनीहरूलाई बोकेरसमेत म हिलो पार गर्थे । म हरेक कुरामा साथीहरूको तुलनामा राम्रै थिएँ । त्यसकारणले मलाई आफूमा अपाङ्गता छ भन्ने सोच नै आउँदैनथ्यो । तर, समय बित्दै जाँदा समाजबाट अनेक कुराहरू सुन्न थालेँ । मेरो रूपलाई देखेर प्रशङ्सा गर्ने तर खुट्टा देख्नासाथ सहानुभूति दर्साउने व्यवहार हुनथाल्यो । यस्ताे व्यवहारले मभित्रको उर्जा र चञ्चलतालाई कम गराउँदै लग्यो ।

समाजले गर्ने व्यवहार र देखाउने सहानुभूतिले मलाई झन्‌ झन्‌ कमजोर बनाउन थाल्यो । आफ्नो अपाङ्गता देखेर आफैँलाई अप्ठ्यारो लाग्न थाल्यो । तैपनि मैले हरेश भने खाइँन । त्यसकारण मैले आफ्नो एस.एल.सी. परीक्षा पनि राम्रै अङ्क ल्याई प्रथम श्रेणीमा उत्तीर्ण गरेँ ।

इच्छा अनुसारै एचए (HA) पढेँ । एचएको अध्ययन सकेर केही समय एउटा क्लिनिकमा काम पनि गरेँ । काठमाडौँको एउटा कलेजमा शिक्षा शास्त्र सङ्काय अन्तर्गत स्वास्थ्य शिक्षा विषयमा स्नातक तहका लागि भर्ना भएँ । त्यहाँ मैले अनेक समस्या र चुनौतीको हुँदाहुँदै पनि पहिलो वर्ष पढेँ तर परीक्षाको नतिजामा मेरो प्राक्टिकलकाे मार्क्स आएन । खोज्दै जाँदा म एक शारीरिक अपाङ्गता भएकी व्यक्ति भएको र शारीरिक क्रियाकलापमा भाग लिन मैले नसक्ने शिक्षकको साँघुरो सोच र पाठ्यक्रममा पनि बन्देज रहेका कारण मेरो मार्क्स नआएको कुरा पत्ता लगाएँ । त्यसकारण मैले मेरो इच्छाहरूलाई मार्दै ग्रामीण विकास विषयमा स्नातक गरेँ ।

मेरो रुचि सानैदेखि खेलकुदमा थियो तर पनि शारीरिक अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूले के के खेल खेल्न सक्छन् भन्ने कुरा मलाई पछिसम्म पनि थाहा भएन । संयोगवश कामविशेषले राष्ट्रिय अपाङ्ग महासङ्घको काठमाडाैँको भृकुटीमण्डपमा रहेको कार्यालयमा पुग्दा त्यहाँ ह्विलचियर बास्केटबल खेल्ने दिदीसँग भेट भयो । त्यहाँबाट नै मेरो खेल जीवनको आरम्भ भयो । खेलकुदमा सक्रिय हुन थालेपछि मैले अपाङ्गता क्षेत्रलाई पनि विस्तारै बुझ्दै गएँ र बिस्तारै यसै क्षेत्रमा लागेर काम गर्ने रहर मभित्र जाग्नथाल्यो ।

बास्केटबल खेल्दै गर्दा म बिस्तारै पावर लिफ्टिङतिर पनि आकर्षित हुनथालेँ । नेपाल पाराभारोत्तलन सङ्घका आदरणीय दाइहरूको प्रेरणा र हौसलाबाट मैले आफ्नो क्षमतालाई थप निखार्दै लग्नसकेँ । परिणामस्वरूप सन् २०१८ मा मैले दुई वटा गोल्ड मेडल हात पार्न सकेँ । गत अक्टोबरमा इन्डोनेसियामा अायोजित एसियाली पाराओलम्पिक गेममा नेपालको प्रतिनिधित्व गर्दै सहभागी हुने अवसर प्राप्त गरेँ ।

Nirmala Bhandari in Powerlifting Exercise
तस्विर: लक्ष्मी प्रसाद ङाखुसी

अहिले म खेलकुदकै माध्यमबाट समाजमा जनचेतना जगाउने र अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूको सशक्तीकरण गर्ने काममा सक्रिय छु । साथै, अपाङ्गता अधिकार र सवालका लागि पैरवी गर्ने र अभियानहरू चलाउने काममा पनि सक्रिय छु । कुनैबेला मलाई सहानुभूति दर्साउने मेरै आफ्ना नजिकका मानिसहरू आज मेरो कोठामा मेडलहरू झुन्डिएका देख्दा र मेरो खेल प्रदर्शन देख्दा अचम्मित छन् । उनीहरूको मप्रतिकाे दृ‌ष्टिकाेणमा परिवर्तन आएको छ । मेरो क्षमता र कलाको सम्मान गर्दै अन्तर्राष्ट्रिय महिला दिवसको सन्दर्भ पारेर युएन वुमन-नेपाल (UNWoman Nepal) ले नेपालका प्रेरक महिलामध्येमा मलाई पनि छानेको थियो, जुन मेरो लागि निकै ठूलो उपलब्धि हो ।

यी यस्ता उपलब्धि, जुन हेर्दा सामान्य नै किन नदेखियून्, यिनले मलाईमात्र होइन मेरो परिवारमा पनि खुसी ल्याएको छ । आज मैले मेरो यही खुसी अरूसँग साटेर अरूको मुहारमा पनि उत्साह भर्ने प्रयास गरिरहेकी छु । खेलकुदलाई नै माध्यम बनाएर नेपाली समाजमा व्याप्त अपाङ्गताप्रति राखिने साँघुरो सोचलाई हटाउन म अभियानकै रूपमा लागिरहेकी छु । यस अभियानले पक्कै पनि धेरैका मुहारमा हाँसो ल्याउन सक्छु भन्ने मैले आशा राखेकी छु ।

अपाङ्गता वरण गर्नु पर्ने प्रमुख कारणमध्ये सडक दुर्घटना पनि हो । सडक दुर्घटनाकै कारण बर्सेनि धेरै व्यक्तिले अपाङ्गता वरण गर्नु परेको छ । सडकको अस्तव्यस्तता होस् वा चालकको लापरबही, दुवै कारणले गर्दा हुने दुर्घटनाबाट कोही कसैले पनि अपाङ्गता वरण गर्नु नपरोस् भन्ने म चाहन्छु । यसै विषयमा आम जनमानसमा चेतना जगाउने मेरो ठूलो इच्छा छ । यस अघि पनि मैले यस विषयमा केही चेतनामूलक कार्यक्रमहरू गरिसकेकी छु । आगामी दिनहरूमा पनि यस किसिमका कार्यक्रमलाई अगाडि बढाउँदै जाने प्रतीज्ञा मेरो रहेको छ । यस किसिमका सकारात्मक सोच र चिन्तनले गर्दा नै आज ममा सकारात्मक आशाका किरण  झुल्कँदै अाएका अनुभव मैले गरेकी छु । म विश्वस्त छु कि पक्कै पनि एक दिन म आफूलाई एक सशक्त अभियन्ता र व्यावसायिक खेलाडीका रूपमा सबैसामु परिचित गराउने छु ।

यो त केवल मेरो सानो उदाहरणमात्र हो । यहाँ यस्तै आशाका किरणहरू अरूमा पनि  झुल्कँदै अाएका मैले अनुभव गरेकी छु । आशा छ पक्कै यी आशाका किरणले एक दिन नेपाली समाजमा झलमल्ल उज्यालो छर्नेछन् । समस्या र चुनौतीको रूपमा लिने गरिएको अपाङ्गतालाई अवसरको रूपमा प्रमाणित गर्ने छन् ।

(लेखक स्नातकोत्तर अध्ययनरत विद्यार्थी हुनुहुन्छ । साथै, युवाका सवालसँग सम्बन्धित अभियानहरूमा समेत सक्रिय हुनुहुन्छ ।)

(यो लेख रुपान्तरण पत्रिका, बर्ष २३ अंक ०२, मङ्सिर-फागुन २०७५ मा प्रकासित भएको हो । यस अंकका अन्य लेखहरू हेर्न यहाँ थिच्नुहोस्।)

Share this post:

Facebook IconTwitter IconLinkedIn Icon

Quick Links

  • Advocacy Documents
  • Publications
  • Press Release
  • Vacancy

Provincial Offices

  • Koshi Province
  • Madhesh Province
  • Bagmati Province
  • Gandaki Pradesh
  • Lumbini Province
  • Karnali Pradesh
  • Sudurpashchim Pradesh

Disability Data

A Banner Image with Text: Nepal Disability Portal : Datasets, Reports, Medias and Service Directory.

Language

English EN नेपाली NE
logo of nfdn

National Federation of the Disabled- Nepal is a national umbrella association of the organizations of persons with disabilities in Nepal. Together with our 350+ member organizations, we promote and protect the rights of persons with disabilities.

Contact Us

National Federation of the Disabled - Nepal (NFDN)
Bhrikutimandap, Kathmandu
Post Box No. 9188
Phone : +977-1-5331159, 014587341
Email: info@nfdn.org.np

Social Media

Facebook FacebookYouTube YouTube

© 2025 National Federation of the Disabled - Nepal | Website Developed by Diverse Patterns

  • Home
  • About
    • About
    • Organization Structure
    • Federal Board Members
    • Provincial Offices
    • Staffs
  • Our Works
    • General Activities
    • Projects
    • Partners
  • News
  • Resource Library
  • Get Involved
    • Support Us
    • Volunteer
  • Vacancy
  • Contact
  • English
    • नेपाली
Search