धारा १४ : स्वतन्त्र र सुरक्षित रहन पाउने

न्य व्यक्तिसरह अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूले पनि स्वतन्त्रता र सुरक्षाका सबै अधिकारहरू उपयोग गर्न पाउने कुरा देशहरूले सुनिश्चित गर्नुपर्छ ।

अपाङ्गता भएकै कारणले कुनै व्‍यक्तिलाई थुनामा राख्न वा उसका व्यक्तिगत स्वतन्त्रताहरू खोसेर राख्न पाइँदैन । अर्थात, उसलाई हिँडडुल गर्न, विचार राख्ने, अन्यसरह अवसरहरू लिने जस्ता स्वतन्त्रताहरूबाट अलग राख्न पाइँदैन । तर, कानुनले कुनै विशेष कारण वा परिस्थितिमा यसो गर्न भनेको छ भने गर्न पाइन्छ ।

यदि अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूलाई कानुनले भनेबमोजिम कुनै कारणवश थुनामा राखिएको छ भने उनीहरूलाई थुनामा राखेको अवस्थामा यस महासन्धिमा भने बमोजिम उपयुक्त अनुकूलताका सुविधा दिने लगायत अन्तर्राष्ट्रिय कानुनमा भनिए बमोजिमका व्यवस्था अनुसार व्यवहार गरिनुपर्छ ।

अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूलाई पनि अन्य व्यक्तिहरूलाई जति नै अन्तर्राष्ट्रिय कानुनमा तोकिए अनुसारको अधिकार हुनेछ । यो महासन्धिमा ती अधिकारहरूको सूची उल्लेख गरिएको छैन तर तिनलाई यसरी समेटिएको छ ः

–   अधिकार सम्बन्धमा दिने सूचनाहरू सबैको पहुँच पुग्नेखालको माध्यममा दिइनेछ,

–   अपाङ्गता भएका व्यक्तिसँग सम्बन्धित मुद्दामा अदालतमा स्वतन्त्र सुनुवाइ गर्दा उसको पूरापूरी पहुँच पुर्‍याउन चाहिने आवश्यक सबै सहयोग गरिनेछ ।

–   उनिहरूको मुद्दा पनि अन्य व्यक्तिहरूको सरह पुनरावलोकन गरिनेछ ।