विशेष शिक्षाको व्यवस्था (कानुन तथा नीतिमा व्यवस्था भएअनुसार सञ्चालित कार्यक्रम)

सुविधा :

यो विशेष पद्धति र ढाँचामा शिक्षा दिन आवश्यक पर्ने अपाङ्गता भएका बालबालिकाको सिकाइसम्बन्धी आवश्यकता सम्बोधन गर्दै उनीहरूलाई शिक्षाको समान अवसर प्रदान गर्नका लागि सञ्चालित शिक्षा कार्यक्रम हो ।

सुविधाको हकदार :

नेपाल सरकारले गरेको अपाङ्गताको परिभाषा र वर्गीकरणअन्तर्गत समेटिने विशेष शिक्षाको सुविधा दिन आवश्यक भएका (खास गरेर बहिरा, दृष्टिविहीन, बौद्धिक अपाङ्गता भएका) बालबालिका/व्यक्तिहरू ।

सुविधा प्रदान गर्ने निकाय

स्थानीय स्तरमा :

विशेष शिक्षा सञ्चालन गर्न विभिन्न जिल्लामा शिक्षा विभागबाट अनुदान प्राप्त गैरसरकारी संस्थाहरूमार्फत् विशेष शिक्षा सञ्चालन गरिएको छ । यसरी सञ्चालित विशेष शिक्षा कार्यक्रमहरूबाट यो शिक्षा हासिल गर्न सकिन्छ । विभिन्न जिल्लामा कुनकुन गैरसरकारी संस्थामार्फत् कुनकुन विद्यालयमा विशेष शिक्षा सञ्चालन गरिएको छ भन्ने जानकारी सम्बन्धित जिल्ला शिक्षा कार्यालयमार्फत् हासिल गर्नुपर्ने हुन्छ ।
(हालसम्म विशेष शिक्षा सञ्चालन गरिएका जिल्ला/विद्यालयहरूको सूची यस पुस्तिकाको अनुसूची – २ मा प्रस्तुत गरिएको छ ।)

केन्द्रीय स्तरमा :

शिक्षा विभाग/विशेष शिक्षा परिषद्, त्रिभुवन विश्वविद्यालय

सुविधा प्राप्त गर्ने प्रक्रिया

विशेष शिक्षा नीति, २०५३ र शिक्षा नियमावली, २०५९ मा गरिएका विशेष शिक्षासम्बन्धी व्यवस्थाअनुसार स्थानीय स्तरमा विशेष शिक्षा प्रदान गरिरहेका विद्यालयहरूले तोकेको प्रक्रिया पूरा गरी यो सुविधा प्राप्त गर्न सकिन्छ ।

सेवा सुविधा प्राप्त गर्ने आधार

क) विशेष शिक्षा नीति, २०५३ ले गरेको व्यवस्था (अनुसूची १ मा हेर्नुहोला)
ख) शिक्षा ऐन, २०२८ को दफा २, परिभाषा को “घ १” :
ग) शिक्षा नियमावली, २०५९ को परिच्छेद ११ अन्तर्गत नियम ६० :
घ) शिक्षा नियमावली, २०५९ को परिच्छेद ११ अन्तर्गत नियम ६१ : विशेष शिक्षा परिषद्को व्यवस्था
विशेष शिक्षासम्बन्धी नीति निर्माण तथा व्यवस्थापनसमेतका लागि देहायका सदस्यहरू रहेको एक विशेष शिक्षा परिषद् रहनेछ ।
अध्यक्ष : शिक्षा तथा खेलकुदमन्त्री वा राज्यमन्त्री
सदस्य : सभापति, जनसङ्ख्या तथा सामाजिक समिति, प्रतिनिधि सभा
सदस्य : सदस्य, राष्ट्रिय योजना आयोग (शिक्षा हेर्ने)
सदस्य : मन्त्रालयका सचिव सदस्य : सहसचिव (शैक्षिक प्रशासन हेर्ने), शिक्षा मन्त्रालय
सदस्य : प्रतिनिधि मन्त्रालय
सदस्य : प्रतिनिधि महिला, बालबालिका तथा समाजकल्याण मन्त्रालय
सदस्य : प्रमुख, नाक, कान, घाँटी विभाग, वीर अस्पताल
सदस्य : अध्यक्ष, राष्ट्रिय अपाङ्ग महासंघ
सदस्य : विशेष शिक्षासम्बन्धी विशेषज्ञहरूमध्येबाट मन्त्रालयद्वरा मनोनीत एकजना ।
सदस्य : विशेष शिक्षा अध्यापन गराउने शिक्षकहरूमध्येबाट विशेष शिक्षा परिषद्ले मनोनीत गरेको एकजना ।
सदस्य : अपाङ्गहरूको उत्थानमा विशेष योगदान दिएका अपाङ्गहरूमध्ये बाट विशेष शिक्षा परिषद्ले मनोनीत गरेको एकजना ।
सदस्य–सचिव : महानिर्देशक, शिक्षा विभाग ।

Share this post: