अनाथालय तथा सुस्त मनस्थिति केन्द्रको स्थापना तथा सञ्चालन (Establishment of Orphanage and Center of Persons with Intellectual Disability)
(कानुनमा उल्लेखित व्यवस्था)
सुविधा :
आवश्यकताअनुसार सुस्त मनस्थिति केन्द्रहरू तथा अनाथालयहरूको व्यवस्था राज्यले गरिदिने कानुनी प्रावधान रहेको छ ।
सुविधाको हकदार :
नेपाल सरकारले गरेको अपाङ्गताको परिभाषा तथा वर्गीकरणअन्तर्गत पर्ने बौद्धिक अपाङ्गता भएका, अनाथ तथा आमाबाबु नभएका अपाङ्गता भएका बालबालिका ।
सुविधा प्रदान गर्ने निकाय:
क) केन्द्रीय स्तरमा : महिला, बालबालिका तथा समाजकल्याण मन्त्रालय, सामाजिक सुरक्षा शाखा
ख) जिल्ला स्तरमा : समाजकल्याण अधिकृतको कार्यालय ग) सरकारबाट अनुदान प्राप्त गरी यस्ता सेवासुविधा प्रदान गरिरहेका गैरसरकारी संघसंस्था ।
सुविधा प्राप्त गर्ने प्रक्रिया : समाजकल्याण मन्त्रालयअन्तर्गतका निकायहरूबाट स्वीकृत प्राप्त गरी सञ्चालन गरिएका अनाथालयहरूमा तोकिएको प्रक्रियाअनुसार आवेदन दिने ।
सुविधा प्राप्त गर्ने आधार:
क) बालबालिका सम्बन्धी ऐन, २०४८ को दफा ४३ को उपदफा १ : बाबुआमा नभएका अनाथ, अपाङ्ग वा सुस्त मनस्थिति बालकहरूको पालनपोषण तथा बासस्थानका निमित्त आवश्यकतानुसार नेपाल सरकारले अनाथालय तथा सुस्त मनस्थिति केन्द्र स्थापना गर्नेछ ।
ख) बालबालिका सम्बन्धी ऐन, २०४८ को उपदफा २ : उपदफा १ बमोजिमको अनाथालय वा सुस्त मनस्थिति केन्द्रमा बस्ने बालकहरूको निमित्त आवश्यक शिक्षाको व्यवस्था नेपाल सरकारले गर्नेछ ।
ग) बालबालिका सम्बन्धी ऐन, २०४८ को उपदफा ३ : उपदफा १ मा जेसुकै कुरा लेखिए पनि नेपाल सरकारले अरू कुनै व्यक्ति वा संस्थाले सञ्चालन गरेको अनाथालय वा सुस्त मनस्थिति केन्द्रलाई त्यसको सञ्चालकसित सम्झौता गरी यस ऐनको प्रयोजनको निमित्त त्यस्ता केन्द्र वा अनाथालयलाई उपयोग गर्न सक्नेछ ।