निजामती सेवामा ५ प्रतिशत आरक्षणको व्यवस्था (Five Percent Reservations in Civil Service Jobs)
सुविधा :
अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूलाई निजामती सेवामा आरक्षणको व्यवस्था छ ।
सुविधाका हकदार :
नेपाल सरकारले गरेको परिभाषा र वर्गीकरणमा समेटिएका र सेवाका लागि योग्यता पुगेका अपाङ्गता भएका सबै व्यक्तिहरू ।
सुविधा प्राप्त गर्ने ठाउँ/निकाय :
लोकसेवा आयोगको केन्द्रीय कार्यालय तथा यसका क्षेत्रीय निर्देशनालयहरू ।
सुविधा प्राप्त गर्ने प्रक्रिया :
क) लोक सेवा आयोगको आरक्षणतर्फको फारम भर्नको लागि आफूसँग अपाङ्गता परिचयपत्र हुनु अनिवार्य छ । उक्त परिचयपत्र देखाई लोक सेवा आयोग वा आयोगले तोकेका स्थान वा कार्यालयबाट आरक्षणतर्फको फारम लिन सकिन्छ ।
ख) आवेदनसँगै नियमअनुसारको शुल्क, आवश्यक प्रति पासपोर्ट साइजको फोटो, शैक्षिक योग्यताको प्रमाणपत्र, अपाङ्गता परिचयपत्रको प्रतिलिपि, नेपाली नागरिकताको प्रमाणपत्र आदि पेस गर्नुपर्छ ।
ग) सम्बन्धित आरक्षणबाहेक खुला प्रतिस्पर्धा गर्न चाहने अपाङ्गता भएका व्यक्तिले शाखा अधिकृत र सोभन्दा माथिका पदमा प्रतिस्पर्धा गर्दा प्रारम्भिक परीक्षा उतीर्ण गरेरमात्र लिखित परीक्षामा सामेल हुन पाउनेछन् । तर शाखा अधिकृतभन्दा तलका पदमा सिधै लिखित परीक्षामा सामेल हुन पाइनेछ ।
घ) समावेशीअन्तर्गतको लिखित परीक्षा छुट्टै लिइने हुनाले उक्त लिखित परीक्षामा सहभागी हुने ।
सुविधा प्राप्त गर्ने आधार :
क) निजामती सेवा ऐन, २०४९ को दोस्रो संशोधन २०६४, साउन २३ को कार्यान्वयनका लागि बनेको निजामती सेवा नियमावली, २०५० को सातौं संशोधन २०६४ मंसिर २० मा भएको व्यवस्था : दफा ७ : उपदफा १ मा जुनसुकै कुरा लेखिए पनि निजामती सेवालाई समावेशी बनाउन खुला प्रतियोगिताद्वारा पूर्ति हुने पदहरूमध्ये पैंतालीस प्रतिशत पद छुट्याई सो प्रतिशतलाई शतप्रतिशत मानी देहायबमोजिम उम्मेदवारबीचमा मात्र छुट्टाछुट्टै प्रतिस्पर्धा गराई पदपूर्ति गरिनेछ ।
क) महिला – तेत्तीस प्रतिशत
ख) आदिवासी/जनजाति – सत्ताईस प्रतिशत
ग) मधेसी – बाईस प्रतिशत
घ) दलित – नौ प्रतिशत
ङ) अपाङ्ग – पाँच प्रतिशत
च) पिछडिएको क्षेत्र – चार प्रतिशत
स्पष्टीकरण :
(८) यस दफामा अन्यत्र जुनसुकै कुरा लेखिए पनि उपदफा ७ को खण्ड ङ बमोजिम निर्धारित प्रतिशतको पद कुनै खास प्रकृतिको कामका लागि तोकिएबमोजिमका अपाङ्गहरूबीच मात्र प्रतिस्पर्धा गर्न पाउने गरी परीक्षाद्वारा पूर्ति गरिनेछ ।
(१०) उपदफा (७) बमोजिम छुट्याइएको पदमा जुन वर्षका लागि विज्ञापन भएको हो सो वर्ष हुने विज्ञापनमा उपयुक्त उम्मेदवार उपलब्ध हुने नसकेमा त्यस्तो पद अर्को वर्ष हुने विज्ञापनमा समावेश गर्नुपर्नेछ र त्यसरी विज्ञापन गर्दा पनि उपयुक्त उम्मेदवार उपलब्ध हुन नसकेमा त्यस्तो पद सोही वर्ष खुला प्रतियोगिताद्वारा पूर्ति हुने पदमा समावेश गर्नुपर्नेछ ।
निजामती सेवा नियमावली, २०५० मा भएको व्यवस्था
१४. क. पदपूर्तिसम्बन्धी विशेष व्यवस्था : (१) ऐनको दफा ७ को उपदफा (८) बमोजिम निर्धारित पदमध्ये कुन पद कुन किसिमको अपाङ्गका लागि अनुपयुक्त हुने भन्ने सम्बन्धमा नेपाल सरकारले नेपाल राजपत्रमा सूचना प्रकाशन गरी तोकेबमोजिम हुनेछ ।