बेवास्ताको केन्द्रमा श्रवण-दृष्टिविहीनता

मदन महर्जन नेपाल सरकारले २०६३ को राजपत्रमा स्पष्टरूपमा परिभाषित गरेपछि श्रवण-दृष्टिविहीन अपाङ्गतालाई छुट्टै प्रकारको अपाङ्गताको वर्गीकरणमा पारिएको छ । व्यक्तिले सुन्न र देख्न नसक्ने अवस्था नै श्रवण-दृष्टिविहीनता भएको अपाङ्गता हो । अन्तर्राष्ट्रिय तथ्याङ्क अनुसार १० हजारमा १ जना श्रवण-दृष्टिविहीनता भएका व्यक्ति पर्छन् । नेपालमा पनि २५ सयदेखि ३ हजार जनासम्म त्यस्ता व्यक्ति रहेको अनुमान गर्न सकिन्छ…

साङ्केतिक भाषाको सरकारी मान्यता र त्यसको आवश्यकता

दीपावली शर्मा साङ्केतिक भाषा आम मानसिकता अनुसार आवाजविहीन दृश्य भाषाको रूपमा परिचित होला तर आजको वैज्ञानिक तथा आविष्कारको युगमा अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूको बुझाई प्रस्ट छ कि साङ्केतिक भाषा सुनाइ र बोलाइसम्बन्धी अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूको सञ्चारका लागि पहिलो भाषा हो, जुन बहिराहरूको दैनिक जीवन यापनमा सुन्ने र बोल्ने भाषासरह प्रयोग हुन्छ । यसमा हात र औँलाहरूको…

डाउन सिन्ड्रोम: समस्या र न्यूनीकरण

डा. ललिता जोशी डाउन सिन्ड्रोम सामान्यतया देखिने एउटा मानवीय अवस्था हो, जो क्रोमोसोम २१ को एक बढी प्रतिलिपि पूरा वा टुक्राका रूपमा हुनाको कारणले हुन्छ । सामान्यतया हरेक कोषिकामा यो आनुवंशिक फरक गर्भधारणदेखि नै हुन्छ र डाउन सिन्ड्रोम भएका मानिसलाई बच्चा गर्भमा विकास भइरहँदा, बाल्यावस्था र वयस्क जीवनभरि समेत प्रभाव पारिरहन्छ । लक्षण वा विशेषताको एउटा समूह,…

शारीरिक पुनःस्थापना परिवारबाटै किन ?

देवकला पराजुली अपाङ्गता रहर वा इच्छा होइन । यो बाध्यता हो र यथार्थ हो । कुनै जात, धर्म, लिङ्ग वा क्षेत्रविशेष भनेर यो तोकिएको हुँदैन । जसलाई पर्‍यो पर्‍यो, सार्न वा साट्न मिल्दैन तर बाड्न भने सकिन्छ । अनुभूति गर्न सकिन्छ र सेवा, सुविधा र पहुँचमा अवसर दिन सकिन्छ । अथवा, दया र कृपाभन्दा केही…

अटिजम: पहिचान र उपचार

डा. सुनिता मलेकू अमात्य हाम्रो देशमा विभिन्न जातजाति, धर्म र संस्कृति छन् । अपाङ्गतामा पनि धेरै प्रकार र त्यसमा पनि विविधता छ । हामी अपाङ्गता भन्नेवित्तिकै शारीरिक अपाङ्गता, दृष्टिबिहिन, बहिरा इत्यादि सम्झन्छौं र सामान्यतया त्यस्ता व्यक्तिहरूको सरलै पहिचान पनि गर्छौं । तर हामीले यो बुझ्नु जरुरी छ कि सबै अपाङ्गता हेर्नेवित्तिकै बुझ्न र पहिचान गर्न सकिंदैन…

भकभकेपन: भ्रम र वास्तविकता

सञ्जयकुमार झा भकभकेपन एक प्रकारको स्वर तथा बोलीसम्बन्धी समस्या हो । यस्तो समस्या भएका व्यक्तिहरू बोल्दा बीचमा अड्‍किने वा एउटै अक्षर वा शब्दहरू दोहोर्‍याउने गर्छन् । यो समस्या सामान्यतया कुनै पनि उमेरमा देखा पर्ने भए पनि धेरैजसो बाल्यकालमा बोली र भाषाको विकास सुरु हुने बेलामा देखा पर्ने गर्छ । यो समस्या केटीहरूमा भन्दा केटाहरुमा चारगुणा…

नाता खोज्दै नदीहरू

– नरबहादुर लिम्बू “तेह्रथुमे” सङ्कल्पसँगै उम्रिएर सुदूर लक्ष्यसँगै लहसिएर उ केवल ओरालो बग्छ दक्षिणतिर उर्लन्छ मात्र नामको स्वतन्त्रता मात्र आभासको निर्बन्धता छातीमा च्यापी धङ्गधङ्गीका बुढा बकैनाका रुखहरू जरैबाट उखेल्दै भङ्गालैपिच्छे अँगालो थपेर खोल्सा र कुलेसाहरूलाई स्नेहको चुम्मन बाँड्दै मथिङ्गलहरू सोहोरेर कलुषितताहरूको डङ्गुर उधिन्दै उ आत्मीयता खोज्दैछ उ आफ्नो हराएको नाता पहिल्याउँदैछ । सिमित स्वतन्त्रतामा बाँच्न…

नेपालमा दृष्टिविहीन क्रिकेटको विकास र चुनौती

– सेनानी पवन घिमिरे संसारमा अनेक प्रकारका मानिस हुन्छन् र उनीहरूको अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूप्रतिको दृष्टिकोण पनि फरक फरक हुन्छ । कसैको नजरमा उनीहरू धर्तीका भार हुन्, कसैका लागि दयाका पात्र त कसैका लागि पेशा गर्ने माध्यम । थोरैका लागि मात्र उनीहरू समाजका सामान्य नागरिक हुन् । सरकारी दृष्टिकोण हेर्ने हो भने अन्तर्राष्ट्रिय जगतमा आफ्नो प्रतिष्ठा…

सम्पादकीय: नयाँ सँविधानमा अपाङ्गता भएका व्यक्तिका सवाल

सुदर्शन सुवेदी संयुक्त राष्ट्रसङ्घले समय समयमा अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूका हक-अधिकार प्रवर्द्धन र संरक्षणका लागि विभिन्न अन्तर्राष्ट्रिय कानुनी दस्तावेज तथा प्रतिबद्धताहरू जारी गर्ने तथा ती दस्तावेजहरूको प्रभावकारी कार्यान्वयनका लागि आवश्यक पहलहरू गर्ने काम गर्दै आएको छ । यस्ता महत्वपूर्ण अन्तर्राष्ट्रिय दस्तावेजहरूलाई एसिया तथा प्रशान्त क्षेत्रका देशहरूमा प्रभावकारी कार्यान्वयन गर्न राष्ट्रसङ्घको क्षेत्रीय निकाय संयुक्त राष्ट्रसङ्घको एसिया तथा…