धारा २० : हिँडडुल गर्न पाउने
देशहरूले अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूलाई अन्यसरह स्वतन्त्र र स्वनिर्भर भएर हिँडडुल गर्न मिल्ने वातावरण बनाउन सक्दो प्रयास गर्नेछन् । यसका लागि निम्न लिखित कुरा समेत गर्नेछन्ः
- हिँडडुलका लागि स्वनिर्भर हुन आवश्यक पर्ने सबै सहयोगहरू दिने । यस्ता सहयोग र सेवाहरू उनीहरूले चाहे जस्तो तरिकाका वा उनीहरूको आवश्यकता अनुसार हुनुपर्छ ।
- यसका लागि सहयोगी सामग्री वा हिँडडुलका लागि प्रयोग गरिने सरसमानको मूल्य सस्तो, धान्न सकिने वा निःशुल्क हुनुपर्छ ।
- हिँडडुलका तरिका सिकाउनेसम्बन्धी तालिम दिने,
- यसरी अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूको हिँडडुलमा सहयोग पुर्याउने सामान, उपकरण र प्रविधिहरू निर्माण गर्ने वा यस विषयमा अध्ययन र अनुसन्धान गर्ने व्यक्ति, निकाय वा संस्थाहरूलाई त्यस्ता काम गर्दा अपाङ्गता भएका व्यक्तिका वास्तविक आवश्यकता र उनीहरूका सबै पक्षमा ध्यान दिन प्रोत्साहन गर्ने ।
अपाङ्गता भएका व्यक्तिका आवश्यकता अनुसार भन्नाले निम्न कुरा बुझाउँछः
- अपाङ्गताको अवस्था र गम्भीरता अनुसार मिल्ने,
- अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरूलाई उपयोगमा सजिलो लाग्ने र उनीहरूले चाहेको बेलामा प्राप्त गर्ने ।
- उनीहरूको स्वास्थ्यमा हानी नपुर्याउने ।
सहयोगी सामग्री भन्नाले निम्न कुरा बुझाउँछ
- हिडडुलका लागि प्रयोग हुने लठ्ठी, बैशाखी, ह्वीलचियर (गुड्ने खालको मेच), क्यालिपर, कृत्रिम खुट्टा, विशेष प्ररकारको जुत्ता आदि,
- कृत्रिम हात, विशेष प्रकारको मेच वा टेबल आदि,
- न्यूनदृष्टि भएका व्यक्तिहरूले पढ्दा प्रयोग गर्ने अक्षर ठूलो देखाउने शिशा (magnifier), धेरै शक्ति भएको चश्मा आदि,
- दृष्टिबिहीन व्यक्तिहरूले प्रयोग गर्ने ब्रेल मेमो, ब्रेल लिपि खोप्ने सामग्री, कागज, हिडडुल गर्दा उपयोग गरिने सेतो छडी, ब्रेल प्रिन्टर, विद्युतबाट चल्ने ब्रेल मेसिन, कम्प्युटरमा काम गर्न उपयोग गरिने विशेष प्ररकारको सफ्टवेयर आदि ।